Enige complete gashouder

Aan de Oude Zuidwolderstraat 5 in Dedemsvaart is de enig overgebleven complete gashouder van Nederland te vinden. Na de komst van het Groninger aardgas werden de traditionele gasfabrieken met de typische gashouders overal gesloopt.

De gashouder van Dedemsvaart werd in 1932 gebouwd door de NV Scheepswerf en Gashouderbouw van het Jonker en Stans in Hendrik Ido Ambacht en scheepsbouwer H.B. Peters uit Dedemsvaart. De gashouder diende als opslagruimte voor gas dat via een pijpleiding werd aangevoerd vanaf het Gemeentelijk Gasbedrijf in Hoogeveen. De gashouder heeft een inhoudscapaciteit van 1400 m³ en behoort tot het zogenaamde natte telescopische type.

Om gas op te bergen moet men over een ruimte beschikken die gasdicht is en een wisselend volume kan herbergen zonder dat het gas ‘verdund’ wordt, door bijvoorbeeld lucht. Tevens moet de installatie zodanig functioneren dat het gas dat er ingepompt wordt er ook weer gemakkelijk uitgehaald kan worden. Sterk vereenvoudigd kan men een gashouder vergelijken met een glas dat omgekeerd in water wordt gehouden. Door het gewicht van de klok (het glas) ontstaat er een druk in de ruimte van de klok en het wateroppervlakte in de klok. Door deze ruimte meer en meer met gas vol te pompen stijgt de klok langzaam naar boven. Door het gewicht van de klok, die vaak met beton verzwaard werd om een nog hogere druk op te kunnen bouwen, kan het gas er weer uitgeperst worden.

De gashouder van Dedemsvaart die in 1987 buiten gebruik werd gesteld is door de inzet van het Genootschap Industrieel Archeologisch Geïnteresseerden (GIAG) en de Historische Vereniging Avereest van de ondergang gered en vormt nu een uniek industrieel ensemble samen met de gerestaureerde kalkovens.

Historisch verhaal